اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم چه میشود​؟ از سلامت باتری تا خطرات پنهان

تصور کنید عجله دارید و باتری گوشی‌تان در حال خالی شدن است. شارژر اصلی‌تان هم دم دست نیست! اولین فکری که به سرتان می‌زند چیست؟ اینکه اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم چه میشود​؟ آیا استفاده از شارژر دوستتان یا حتی یک شارژر قوی‌تر، به گوشی شما آسیب می‌زند؟ آیا شارژ گوشی با شارژر دیگر اشکال دارد؟ خیلی‌ها فکر می‌کنند هر شارژری، شارژر است و وات بالاتر یعنی سرعت بیشتر! اما آیا این باورها درست است؟ در این مطلب از پرهان تک، می‌خواهیم پرده از رازهای شارژ گوشی برداریم و به تمام جزئیات این موضوع بپردازیم.

شارژر موبایل؛ فراتر از یک سیم و آداپتور

شاید برای شما هم سؤال پیش آمده باشد که این آداپتور شارژ کوچک که به پریز برق و سپس به گوشی شما وصل می‌شود، دقیقاً چه وظیفه‌ای دارد. چگونه برق شهری با ولتاژ بالا را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که به باتری حساس گوشی شما آسیبی وارد نشود؟ شارژر گوشی شما در واقع یک مبدل برق هوشمند است. برق متناوب (AC) که از پریز برق شهری تأمین می‌شود، دارای ولتاژ بالایی (مثلاً ۲۲۰ ولت) است که برای قطعات الکترونیکی حساس گوشی بسیار خطرناک است. وظیفه اصلی شارژر، تبدیل این برق پرفشار و نامناسب به یک جریان برق ایمن و پایدار برای باتری گوشی شماست.

فرآیند تبدیل برق پرفشار به برق ایمن در چند مرحله صورت می‌گیرد:

• ابتدا، ولتاژ بالای ورودی به یک ولتاژ پایین‌تر و مناسب‌تر (مثلاً ۵ ولت) تبدیل می‌شود.
• سپس، جریان برق متناوب به جریان برق مستقیم (DC) که برای شارژ باتری ضروری است، تغییر می‌یابد.
• در نهایت، تراشه‌های هوشمند تعبیه‌شده در شارژر، جریان برق را صاف و تنظیم می‌کنند تا دقیقاً مطابق با نیازهای گوشی باشد و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

در شارژرهای مدرن‌تر، این تراشه‌ها حتی با گوشی ارتباط برقرار می‌کنند تا فرآیند شارژ سریع و بهینه را با حفظ ایمنی کامل باتری انجام دهند؛ بنابراین، شارژر در اصل یک محافظ کوچک است که برق پرخطر را برای دستگاه شما ایمن‌سازی می‌کند.

آیا می‌توان از هر شارژری برای شارژ گوشی استفاده کرد؟

در جواب به این سوال باید گفت که خیر، بهتر است از شارژری استفاده کنید که میزان ولتاژ آن مطابق با شارژر اصلی گوشی شما باشد. زیرا در صورت استفاده از شارژر با وات بالاتر یا پایین‌تر باتری گوشی شما آسیب می‌بینید. البته باید اشاره کنیم که استفاده در مواقع ضروری و آن هم برای یکی دو مرتبه موردی ندارد. اما اگر همیشه این کار را انجام دهید، به مرور زمان باتری گوشی شما آسیب خواهد دید.

شارژر قوی؛ استفاده از شارژر با وات بالاتر

فرض کنید شارژر اصلی‌تان گم شده و دارید فکر می‌کنید اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم چه میشود؟ شاید چشمتان به یک شارژر قوی‌تر افتاده و با خودتان می‌گویید: وات بالاتر، یعنی شارژ سریع‌تر. اینطور نیست؟ حقیقت کمی پیچیده‌تر از این حرف‌ها است. وات (Wattage – W) در واقع نشان‌دهنده توان کلی شارژر است؛ اما نکته مهم اینجاست که گوشی شما فقط به اندازه نیازش از شارژر برق می‌کشد؛ یعنی یک گوشی ۲۰ واتی، حتی اگر به یک شارژر ۶۰ واتی هم وصل شود، باز هم با همان سرعت ۲۰ واتی خودش شارژ می‌شود!

به عبارتی در جواب سوال” آیا استفاده از شارژر سریع‌تر از توان گوشی به آن آسیب می‌رساند؟” باید گفت که شارژر پرقدرت‌تر یا با وات بالاتر به جای سریع پر کردن باتری، به آن آسیب وارد می‌کند. اما داستان با ولتاژ (Voltage – V) فرق می‌کند. یکی دیگر از سؤالات مهم این است که اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم و شارژر ولتاژ بالاتری داشته باشد چه میشود؟ باید بگوییم که درحالی‌که وات بالاتر (تا حدی) ایمن است، سازگاری ولتاژ خیلی مهم است. بیشتر گوشی‌های هوشمند با ولتاژ استاندارد ۵ ولت کار می‌کنند.

استفاده از شارژر با وات بالاتر می‌تواند به‌طورجدی به گوشی شما آسیب بزند. همیشه توصیه می‌شود از شارژری استفاده کنید که ولتاژ دقیق مورد نیاز گوشی شما را تأمین کند. ولتاژ معمولاً روی بدنه شارژر نوشته شده است. پس حواستان باشد که ولتاژ شارژر جدید با گوشی‌تان سازگار باشد تا مبادا آسیب جدی به دستگاهتان وارد شود. انتخاب شارژر مناسب به عنوان یکی از مهمترین لوازم جانبی گوشی، در حفظ سلامت دستگاه شما نقش مهمی دارد.

استفاده از شارژر با وات پایین تر؛ شارژر ضعیف چه بر سر سرعت و سلامت گوشی‌تان می‌آورد؟

شاید فکر کنید اگر شارژرتان ضعیف‌تر از حد استاندارد گوشی‌تان باشد (آمپر یا وات کمتری داشته باشد)، فوقش گوشی دیرتر شارژ می‌شود؛ اما داستان فقط به اینجا ختم نمی‌شود! بیایید بررسی کنیم که اگر گوشی‌تان را با شارژری که آمپر یا وات کمتری دارد شارژ کنید چه میشود؟

اولین و واضح‌ترین مشکل استفاده از شارژر با وات پایین‌تر، کندی شارژ است. گوشی شما ساعت‌ها طول می‌کشد تا شارژ شود و اگر همزمان از آن استفاده کنید (مثلاً وبگردی یا بازی)، ممکن است حتی با وجود اتصال به شارژر، شارژ باتری‌اش کم هم بشود! این اتفاق آزاردهنده، به خصوص برای گوشی‌های جدیدتر که باتری‌های بزرگ‌تر و نیاز به شارژ سریع دارند، بیشتر به چشم می‌آید.

اما مشکل به همین کندی محدود نمی‌شود. استفاده طولانی‌مدت از یک شارژر ضعیف می‌تواند به سلامت باتری شما هم آسیب برساند. وقتی گوشی تلاش می‌کند جریان مورد نیاز خود را از یک شارژر ضعیف‌تر دریافت کند، ممکن است دچار داغ شدن بیش‌ازحد شود. این داغی، دشمن اصلی باتری‌های لیتیوم یونی است و به‌مرورزمان باعث کاهش ظرفیت و طول عمر باتری می‌شود.

علاوه بر این، ممکن است فرآیند شارژ به صورت ناپایدار انجام شود که این ناپایداری نیز می‌تواند به مدار شارژ گوشی (آی‌سی شارژ) فشار آورده و در بلندمدت منجر به خرابی آن شود. پس هرچند این خطر به اندازه استفاده از شارژرهای تقلبی نیست، اما می‌تواند به‌مرورزمان به گوشی شما آسیب بزند و عمر مفید آن را کم کند. این آسیب‌ها گاهی به حدی جدی هستند که می‌توانند حتی شرایط گارانتی گوشی سامسونگ شما را تحت تأثیر قرار دهند و دستگاه را از پوشش گارانتی خارج کنند؛ چرا که استفاده از لوازم جانبی نامناسب به عنوان عامل خرابی شناخته می‌شود.

خطرات شارژرهای متفرقه؛ از آسیب باتری تا ایمنی جانی

حالا که فهمیدیم شارژرها چطور کار می‌کنند و چرا ولتاژ و وات مهم هستند، وقتش رسیده که دقیق‌تر ببینیم اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم و سراغ شارژرهای متفرقه یا نامناسب برویم، چه بلاهایی ممکن است سر گوشی‌مان بیاید. این بخش را جدی بگیرید، چون اینجا پای سلامت گوشی و حتی ایمنی خودتان در میان است!

آسیب به باتری گوشی؛ کاهش عمر و داغی بیش‌ازحد

یکی از اولین قربانیان، باتری گوشی شماست. اگر از شارژر نامناسب، به خصوص نمونه‌های بی‌کیفیت یا با ولتاژ غیراستاندارد استفاده کنید، عمر باتری گوشی‌تان کم می‌شود. ممکن است باتری بیش‌ازحد داغ کند که این داغی طولانی‌مدت، دشمن اصلی سلامت باتری است و به‌مرورزمان، ظرفیت شارژدهی‌اش را به شدت کاهش می‌دهد؛ یعنی زودتر شارژ خالی می‌کند و دیگر مثل روز اول نیست.

نکته‌ای که باید حسابی حواستان به آن باشد، این است که این نوع آسیب‌ها می‌توانند حتی گارانتی آیفون یا هر گوشی هوشمند دیگری را باطل کنند. کمپانی‌های سازنده معمولاً تأکید دارند که فقط از لوازم جانبی اصلی استفاده شود و آسیب‌های ناشی از شارژرهای نامناسب، خارج از پوشش گارانتی قرار می‌گیرند. پس برای حفظ هم سلامت باتری و هم اعتبار گارانتی دستگاهتان، انتخاب شارژر مناسب یک امر حیاتی است.

آیا شارژ گوشی با شارژر دیگر اشکال دارد؟

در صورتی که میزان وات نوشته شده روی شارژر با شارژر اصلی گوشی شما یکسان باشد، موردی ندارد. اما در صورتی که میزان وات نوشته شده یکسان نباشد، بهتر است از استفاده از آن خودداری کنید.

آسیب به قطعات داخلی گوشی؛ خرابی‌های پنهان

فکر نکنید فقط باتری در خطر است! استفاده از شارژر نامناسب می‌تواند به سخت‌افزار داخلی گوشی هم آسیب بزند. قطعات حساسی مثل آی‌سی شارژ (IC Charger) که وظیفه مدیریت ورود برق به گوشی را دارد، ممکن است بسوزند یا درست کار نکنند. وقتی این اتفاق بیفتد، عملکرد کلی دستگاه تحت تأثیر قرار می‌گیرد و گوشی شما برای درست شدن، نیاز به تعمیرات تخصصی گوشی موبایل پیدا می‌کند.

مشکلات ایمنی؛ آتش‌سوزی و خطرات جانی

این بخش، جدی‌ترین خطر است. شارژرهای تقلبی و بی‌کیفیت، برعکس شارژرهای استاندارد، مدارهای محافظتی کافی ندارند. این یعنی اگر ولتاژ یا جریان برق نوسان پیدا کند یا مشکلی پیش بیاید، هیچ فیلتری وجود ندارد که جلوی آسیب را بگیرد. نتیجه می‌تواند داغ شدن بیش‌ازحد، خطر آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و حتی باد کردن باتری باشد. این‌ها خطراتی هستند که می‌توانند به خود شما و اطرافیانتان هم آسیب بزنند، پس هرگز با شارژرهای بی‌نام و نشان شوخی نکنید! متأسفانه، در چنین مواردی، حتی گارانتی شیائومی یا هر برند دیگری، این نوع آسیب‌های جانی و مالی را پوشش نمی‌دهد، زیرا استفاده از شارژر غیراصل و تقلبی، تخلف از شرایط استفاده صحیح محصول محسوب می‌شود.

عدم شارژ صحیح یا شارژ بسیار کند؛ اتلاف وقت و انرژی

گاهی اوقات خطر به این وضوح نیست، اما آزاردهنده است. اگر شارژر وات پایینی داشته باشد (مثلاً شارژر قدیمی ۵ واتی برای گوشی جدید ۲۰ واتی)، گوشی شما یا خیلی کند شارژ می‌شود (آنقدر که فکر می‌کنید اصلاً شارژ نمی‌شود!). حتی ممکن است با وجود وصل بودن به شارژر، شارژش کم شود، مخصوصاً اگر همزمان با گوشی کار کنید. این روند کند و ناکارآمد می‌تواند به قطعات گوشی موبایل شما، به ویژه باتری و مدار شارژ، فشار مضاعف وارد کند و به مرور زمان باعث کاهش عمر مفید آن‌ها شود.

حتی اگر وات شارژر بالا باشد اما از پروتکل‌های شارژ سریع (مثل USB-PD یا QC) گوشی شما پشتیبانی نکند، باز هم گوشی فقط با سرعت استاندارد (و کند) شارژ می‌شود، نه سریع. پس الکی وقتتان را تلف می‌کنید.

از بین رفتن گارانتی؛ هزینه‌های پنهان

استفاده از لوازم جانبی غیراصل و بی‌کیفیت ممکن است گارانتی معتبر گوشی موبایل شما را باطل کند؛ یعنی اگر گوشی‌تان به خاطر استفاده از یک شارژر نامناسب آسیب ببیند، شرکت سازنده دیگر مسئولیتی قبول نمی‌کند و تمام هزینه‌های تعمیرات به عهده خودتان خواهد بود. با در نظر گرفتن این خطرات، حالا بهتر می‌دانید که چرا باید در انتخاب شارژر گوشی‌تان دقت کنید و چرا گاهی اوقات، استفاده از شارژر «همینجوری» می‌تواند دردسرساز باشد.

فوت‌وفن‌های شارژ گوشی؛ راهکارهایی برای طول عمر بیشتر و ایمنی کامل

خب تا اینجا کلی درباره اینکه اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم چه میشود و چه خطراتی در کمین است، صحبت کردیم. حالا وقت آن است که ببینیم چطور می‌توانیم با رعایت چند نکته ساده اما مهم، گوشی‌مان را ایمن‌تر و بهینه‌تر شارژ کنیم تا هم عمر باتری‌اش طولانی‌تر شود و هم خیالمان از بابت ایمنی راحت باشد.

• همیشه از شارژر و کابل اصلی استفاده کنید. استفاده از شارژر و کابل شارژ اصلی، بهترین و امن‌ترین راه است.
• اگر شارژر اصلی در دسترس نیست از شارژرهای برند معتبر با مشخصات مشابه (ولتاژ، وات) استفاده کنید. حتماً مطمئن شوید کابل هم باکیفیت باشد.
• گوشی را در جای خیلی گرم یا خیلی سرد شارژ نکنید (بهترین دما بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است).
• شارژ دائم تا ۱۰۰ درصد ممکن است در طولانی‌مدت به باتری آسیب بزند. بهتر است گوشی را بین ۲۰ تا ۸۰ درصد نگه دارید. قابلیت‌های شارژ بهینه (Optimized Battery Charging) در گوشی‌ها هم برای همین منظور طراحی شده‌اند.
• از شارژرهای ارزان، تقلبی و بی‌نام و نشان دوری کنید. این‌ها واقعاً خطرناک هستند و می‌توانند به گوشی و حتی خودتان آسیب بزنند.
• اگر گوشی یا شارژر بیش‌ازحد داغ شد، بوی سوختگی آمد یا صدای غیرعادی شنیدید، سریع آن را از برق بکشید.

با رعایت این نکات ساده، می‌توانید با خیال راحت‌تری از گوشی‌تان استفاده کنید و نگران آسیب‌های ناشی از شارژ نامناسب نباشید. انتخاب درست شارژر و رعایت عادات صحیح شارژ، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت دستگاه و افزایش طول عمر آن دارد. اگر گوشی‌تان نیاز به تعمیرات تخصصی گوشی موبایل پیدا کرد، حتماً به مراکز معتبر و دارای گارانتی معتبر گوشی موبایل مراجعه کنید.

جمع‌بندی نهایی؛ یک شارژر خوب برای یک گوشی همیشه همراه

در این مطلب از پرهان تک با دنیای شارژرها و پیچ‌وخم‌هایش آشنا شدیم. از اینکه اگر گوشی را با شارژر خودش شارژ نکنیم چه میشود گرفته تا اینکه چطور برق از پریز به باتری شما می‌رسد و چه خطراتی ممکن است در کمین باشد. فهمیدیم که وات بالا همیشه به معنی آسیب نیست، اما ولتاژ نامناسب و شارژرهای بی‌کیفیت واقعاً می‌توانند دردسرساز باشند.

حرف آخر این است که گوشی هوشمند شما یک همراه وفادار و سرمایه‌ای ارزشمند است. با انتخاب آگاهانه شارژر و رعایت نکات ساده‌ای مثل توجه به دمای محیط، شارژ نکردن دائمی تا ۱۰۰ درصد و پرهیز جدی از شارژرهای ارزان و ناشناخته، می‌توانید عمر باتری و سلامت کلی دستگاهتان را به شکل چشمگیری افزایش دهید. همیشه به یاد داشته باشید که کمی دقت بیشتر در انتخاب لوازم جانبی، می‌تواند شما را از دردسرهای بزرگ تعمیرات تخصصی گوشی موبایل و از دست رفتن گارانتی معتبر گوشی موبایل نجات دهد. گوشی شما شایسته بهترین‌هاست، پس بهترین‌ها را برایش انتخاب کنید!

سوالات متداول

منبع:

wired